12.03.2020

Zgłaszanie beneficjentów rzeczywistych do CRBR a problemy praktyczne

(M&A) Doradztwo transakcyjne

Wraz z wejściem w życie przepisów dotyczących Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, tj. z dniem 13 października 2019 roku,większość spółek prawa handlowego została zobowiązana do zgłaszania do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) informacji o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. Obecnie obowiązek dokonania zgłoszeń spoczywa na następujących podmiotach:

– spółkach jawnych,

– spółkach komandytowych,

– spółkach komandytowo-akcyjnych,

– spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,

– spółkach akcyjnych, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623).

Po kilku miesiącach funkcjonowania rejestru zaobserwować można szereg problemów, które ujawniły się wraz z wypełnianiem przez spółki ciążącego na nich obowiązku dokonania zgłoszenia.

Określenie charakteru uprawnień beneficjenta rzeczywistego

Jedną z głównych kwestii, która budzi wątpliwości jest określenie charakteru, w jakim beneficjent rzeczywisty/reprezentant spółki powinien zostać wpisany do CRBR. Zgłaszający mają do wyboru wskazanie jednego z trzech wariantów:

  • bezpośrednie uprawnienia właścicielskie/reprezentant,
  • pośrednie uprawnienia właścicielskie,
  • inne uprawnienia.

W ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu kryteria te nie zostały wprost wymienione. Pojawia się zatem problem jak zakwalifikować beneficjenta rzeczywistego spółki, do jakiej kategorii uprawnień go przyporządkować. Z biegiem czasu sytuacja powinna się jednak wyklarować. Wszelkie wątpliwości zostałyby rozwiane, gdyby Generalny Inspektor Informacji Finansowej wydał oficjalny komunikat w tym zakresie.

Osoby uprawnione do dokonania zgłoszenia

Dane do CRBR może zgłosić wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, nie ma możliwości powierzenia tego zadania innym osobom, w tym pełnomocnikom. Stwarza to duże problemy, bowiem często osoby uprawnione do reprezentacji danego podmiotu nie mają dostatecznej wiedzy w jaki sposób poprawnie wypełnić formularz zgłoszeniowy i jak skutecznie go wysłać.

Termin na zgłoszenie zmian do CRBR

Wątpliwości stwarza również termin na zgłoszenie zmian do CRBR. Kluczową kwestią jest rozróżnienie zmian obowiązujących od momentu ich zaistnienia (wpis do KRS mający charakter deklaratoryjny) od tych, które obowiązują dopiero w momencie ich wpisu do KRS (wpis konstytutywny). Biorąc pod uwagę powyższe rozróżnienie trzeba pamiętać o tym, że zmiany informacji przekazanych do CRBR należy zgłaszać  w terminie 7 dni od ich zmiany:

  • w przypadku zmian mających charakter konstytutywny – od ich wpisania do KRS,
  • w przypadku zmian mających charakter deklaratoryjny – od momentu ich zaistnienia.

Kwalifikowany podpis elektroniczny a PESEL

Duże problemy ze zgłoszeniem beneficjentów rzeczywistych do CRBR pojawiły się w przypadku składania zgłoszeń przez obcokrajowców. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zgłoszenie można uwierzytelnić kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym. Podpisywanie zgłoszenia jest jednak dokonywane przez ePUAP, który nie respektuje podpisów kwalifikowanych, w których nie ujawniono PESEL. W praktyce jednak wielu członków zarządów podmiotów zagranicznych jest wyposażonych w kwalifikowane e-podpisy bez ujawnionego w certyfikacie numeru PESEL, albo też korzysta z zagranicznych kwalifikowanych e-podpisów wydanych w innych krajach UE. W takim przypadku złożenie zgłoszenia do CRBR staje się bardzo utrudnione i wymaga od takich osób uprzedniego wystąpienia o nadanie numeru PESEL.

Podsumowanie

Dokonanie zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego do CRBR może okazać się nie lada wyzwaniem, w szczególności dla podmiotów o złożonej strukturze kapitałowej. Już samo określenie rodzaju uprawnień jakie przysługują konkretnym osobom może sprawić wiele trudności. Poza tym, osoby dokonujące zgłoszenia, a przede wszystkim cudzoziemcy, muszą pamiętać o konieczności pozyskania numeru PESEL oraz kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego ePUAP.

Mogą Cię zainteresować