Od dnia 1 stycznia 2020 r. ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych obowiązuje kolejną grupę pracodawców, zatrudniających mniej niż 250, lecz co najmniej 50 osób według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r. Kolejna grupa pracodawców (zatrudniających na dzień 31 grudnia 2019 r. co najmniej 20 osób) zostanie objęta przepisami ustawy o PPK z dniem 1 lipca 2020 r.

Co to są PPK?

Pracownicze Plany Kapitałowe to rodzaj indywidualnych kont oszczędnościowych, prowadzonych przez upoważnione instytucje, na które pracodawca odprowadza co miesiąc składki w ustalonej wysokości w imieniu swoim i osoby zatrudnionej. W założeniu ustawodawcy, PPK są systemem całkowicie odrębnym od powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, stanowiącym dobrowolne narzędzie gromadzenia oszczędności.

Fundusze zgromadzone w PPK są prywatną własnością pracowników. Po ukończeniu 60 lat (wyjątkowo wcześniej, w przypadkach wskazanych w ustawie) pracownik może dowolnie dysponować zgromadzonymi środkami, bez względu na to, czy nadal pracuje, czy nie.

Kto podlega PPK?

W rozumieniu ustawy o PPK, pracodawca to nie tylko podmiot zatrudniający pracowników, ale też: zleceniodawca, nakładca, rolnicza spółdzielnia produkcyjna lub spółdzielnia kółek rolniczych oraz podmioty, w których działa rada nadzorcza, jeżeli jej członkowie są wynagradzani z tytułu pełnienia funkcji.

Z kolei za osoby zatrudnione uważać należy osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Są to:

• pracownicy w rozumieniu Kodeksu pracy (poza pracownikami przebywającymi na urlopach górniczych oraz młodocianych),
• osoby fizyczne, które ukończyły 18 lat, wykonujące pracę nakładczą, pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• członkowie rad nadzorczych wynagradzani z tytułu pełnienia funkcji,
• ww. osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (poza członkami rad nadzorczych).

Umowa o zarządzanie a umowa o prowadzenie PPK

Umowę o zarządzanie PPK pracodawca zawiera, jeżeli zatrudnia co najmniej jedną osobę, w imieniu której jest obowiązany do zawarcia umowy o prowadzenie PPK. Podmiot zatrudniający co najmniej 50 pracowników ma na to czas najpóźniej do dnia 24 kwietnia 2020 r.

Z kolei umowę o prowadzenie PPK pracodawca zawiera z tą samą instytucją, z którą zawarł umowę o zarządzanie PPK, najpóźniej do dnia 11 maja 2020 r. Jest to umowa zawierana zbiorczo w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych – nie ma zatem konieczności zawierania umowy dla każdego z pracowników z osobna.

Pracodawca zawiera umowy o prowadzenie PPK w imieniu osób zatrudnionych pomiędzy 18. i 55. rokiem życia, o ile wcześniej nie zrezygnowały one z dokonywania wpłat do PPK. Zatrudnieni w wieku od 55 do 70 lat również są objęci PPK, jednak tylko na ich wniosek.

Wpłaty do PPK

Na środki gromadzone na indywidualnych rachunkach PPK składają się kwoty wpłacane przez państwo, osobę zatrudnioną oraz pracodawcę. Pracodawca i pracownik odprowadzają składki obowiązkowe w wyznaczonej ustawą wysokości. Mogą oni jednak zadeklarować także dodatkową, dobrowolną wpłatę.

Składki osób zatrudnionych są pobierane z ich wynagrodzenia. Co ważne, wpłaty pracodawcy nie mogą być potrącone z pensji pracownika.

Wpłata obligatoryjna pracodawcy wynosi 1,5% wartości wynagrodzenia brutto pracownika, natomiast wpłata obligatoryjna pracownika wynosi 2% jego wynagrodzenia brutto. Wysokość wpłat obligatoryjnych jest niezmienna, jednakże w przypadkach uzasadnionych sytuacją życiową, zdrowotną oraz materialną pracownika, wysokość wpłaty może zostać zmniejszona do maksymalnie 0,5% wartości wynagrodzenia brutto pracownika.

Wpłaty dodatkowe są wpłatami dobrowolnymi, co oznacza, że zarówno pracodawca jak i pracownik mogą całkowicie zrezygnować z ich odprowadzania. Ponadto, chęć odprowadzania składek na rachunek PPK przez pracodawcę nie obliguje do tego pracownika – i odwrotnie.

Wysokość wpłaty dodatkowej ze strony pracodawcy wynosi maksymalnie 2,5% wynagrodzenia brutto pracownika, natomiast wpłata dodatkowa pracownika może osiągnąć maksymalnie 2% wartości jego wynagrodzenia brutto.

Łącznie, na rachunek PPK maksymalnie może trafić 8% wartości wynagrodzenia pracownika brutto miesięcznie.

Instytucje finansowe

Zarządzaniem i prowadzeniem PPK zajmować się mogą wyłącznie podmioty wpisane do ewidencji PPK. Pracodawca wybiera taką instytucję w porozumieniu z organizacją związkową, a jeśli takowa u niego nie występuje – z reprezentacją pracowników, wyłonioną w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Niedopuszczalne jest jednostronne wyznaczenie takiej reprezentacji przez pracodawcę.

Jeżeli na miesiąc przed upływem terminu do zawarcia umowy o zarządzanie PPK nie zostanie zawarte porozumienie z pracownikami co do wyboru instytucji (na przykład, gdy brak jest chętnych do reprezentowania pracowników), pracodawca ma prawo wyboru instytucji finansowej samodzielnie.