POJĘCIE I OBOWIĄZKI „DUŻEGO PRZEDSIĘBIORCY” W USTAWIE O PRZECIWDZIAŁANIU NADMIERNYM OPÓŹNIENIOM W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH

I. Nowelizacja ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

W związku z wejściem w życie 1 stycznia 2020 r. nowelizacji ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zwanej odtąd ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (dalej jako: „Ustawa”) do Ustawy zostało wprowadzone nowe pojęcie dużego przedsiębiorcy.

Zaliczenie do kat. dużych przedsiębiorców wiąże się z koniecznością spełnienia przez przedsiębiorcę dodatkowych obowiązków wobec kontrahentów oraz sprawozdawczych względem organów państwowych.

II. Pojęcie Dużego Przedsiębiorcy.

Za dużego przedsiębiorcę uznaje się przedsiębiorcę zatrudniającego powyżej 250 pracowników i którego roczny obrót przekracza 50 milionów EUR lub roczna suma bilansowa przekracza 43 miliony EUR.

Przy kwalifikowaniu przedsiębiorcy do powyższej kategorii wlicza się również dane z przedsiębiorstw powiązanych oraz partnerskich.

Za przedsiębiorstwa powiązane uznaje się takie pomiędzy którymi zachodzi stosunek dominacji i zależność, np. gdy jedno z przedsiębiorstwo posiada większość udziałów drugiego przedsiębiorstwa i ma pełną kontrolę nad jego działalnością, wówczas podlicza się ogół pracowników i roczny obrót obu przedsiębiorstw i na tej podstawie bada się, czy zaliczają się one do kat. dużych przedsiębiorców.

Za przedsiębiorstwa partnerskie uznaje się przedsiębiorstwa, w których ponad 25% udziałów posiada inne przedsiębiorstwo, ale przedsiębiorstwo to nie ma nad nim pełnej kontroli, przedsiębiorstwa będące w takim stosunku uznaje się za partnerskie i do ogółu pracowników i rocznego obrotu jednego wlicza się ogół pracowników i roczny obrót drugiego przedsiębiorstwa w stopniu proporcjonalnym do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (zależnie od tego, która z tych wartości jest większa) i na tej podstawie bada się czy przedsiębiorstwa zaliczają się do kat. dużych przedsiębiorców.

III. Obowiązki „Dużego przedsiębiorcy.
Nowelizacja przepisów Ustawy nakłada na dużych przedsiębiorców 3 główne obowiązki i ograniczenia:

1. 1. Obowiązek składania oświadczenia o statusie dużego przedsiębiorcy przy zawieraniu każdej transakcji handlowej, w której przedsiębiorca występuje jako dłużnik (za dłużnika uznaje się podmiot zobowiązany do spełnienia świadczenia pieniężnego), niezależnie od tego do jakiej kategorii przedsiębiorstw kwalifikuje się druga strona transakcji (oprócz kat. dużych przedsiębiorstw, wyróżnia się również mikro, małych i średnich – MŚP, są nimi wszystkie podmioty nie zaliczane do kat. dużych przedsiębiorstw).

1. 1. Jeżeli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest MŚP, to termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, w przypadku, gdy strony ustalą harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, termin ten stosuje się do zapłaty każdej części świadczenia pieniężnego.
      W przypadku umów zawieranych między dużymi przedsiębiorcami możliwe jest ustalenie dłuższego terminu zapłaty, należy przy tym jednak uważać na MŚP podających się za dużych przedsiębiorców, nie będąc nimi w rzeczywistości, ponieważ w przypadku ewentualnego konfliktu prawnego nie można powoływać się na złożone przez MŚP oświadczenie o byciu dużym przedsiębiorcom, należy zatem każdorazowo samodzielnie badać, czy dane przedsiębiorstwo zaliczane jest do kat. dużych i czy w umowie z nim można zastosować dłuższy niż 60 dniowy termin spłaty zobowiązań.
2. Przedsiębiorcy, którzy osiągnęli w roku podatkowym przychód w wysokości odpowiadającej w złotych kwocie 50 000 000 euro lub byli częścią podatkowej grupy kapitałowej będą zobowiązani przekazywać, drogą elektroniczną, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku, sprawozdanie o stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych, obowiązek ten nie odnosi się wprost do kat. dużych przedsiębiorstw, jednak na podstawie powyższych kryteriów należy uznać, że wielu dużych przedsiębiorców będzie zobowiązanych do składania takich sprawozdań, pierwsze ze sprawozdań o stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty będzie trzeba złożyć do 31 stycznia 2021 r.

IV. Konsekwencje niestosowania się do przepisów.

Za nieskładanie oświadczeń o statusie dużego przedsiębiorcy oraz sprawozdań o stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty grozi kara grzywny, natomiast wprowadzenie do umowy między dużym przedsiębiorcą, a MŚP terminów zapłaty przekraczających 60 dni powoduje ich nieważność i zastąpienie ich maksymalnymi terminami 60 dniowymi.