Nowe przepisy Kodeksu pracy, które umożliwią pracodawcom przeprowadzanie w zakładach pracy kontroli trzeźwości pracowników, wejdą w życie już 21 lutego 2023.

Celem wprowadzenia tej długo wyczekiwanej instytucji do polskiego prawa pracy oraz umożliwienia pracodawcom przeprowadzania kontroli w pierwszej kolejności we własnym zakresie jest zwiększenie bezpieczeństwa pracowników – ochrony ich życia i zdrowia, a także ochrony mienia pracodawców.

Pracodawcy będą uprawnieni do prowadzenia kontroli przestrzegania obowiązku trzeźwości lub przestrzegania zakazu używania środków odurzających, działających podobnie do alkoholu. Kontrole będą mogły mieć formę kontroli prewencyjnych (o ustalonej częstotliwości i uzgodnionych, przejrzystych warunkach) lub kontroli interwencyjnych (przeprowadzanych każdorazowo w przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia przez pracownika lub współpracownika obowiązku trzeźwości – stawienia się do pracy pod wpływem lub spożywania alkoholu lub zażywania substancji odurzających w trakcie wykonywania obowiązków).

Niezwykle istotny jest fakt odpowiedzialności pracodawcy za niedopuszczenie do pracy lub odsunięcie od pracy osoby, która znajduje się w stanie po spożyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości (w rozumieniu przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi) lub jest pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu.

Jeżeli pracodawca zdecyduje, że w zakładzie pracy mają mieć miejsce takie kontrole, będzie zobowiązany do wprowadzenia odpowiednich regulacji wewnątrzzakładowych. W regulacjach tych pracodawca musi określić w szczególności: sposób przeprowadzania badań, ich częstotliwość, rodzaj wykorzystywanego urządzenia oraz grupy pracowników, których kontrole mogą dotyczyć.

Zgodnie z nowymi regulacjami, kontrole będzie można przeprowadzać przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Dodatkowo, należy również zadbać, aby podczas procesu przeprowadzania kontroli stosowane były odpowiednie środki i zasady przetwarzania danych osobowych, a przeprowadzane badania odbywały się przy poszanowaniu godności i dóbr osobistych pracowników.

Możliwość przeprowadzenia pierwszej kontroli pracodawca będzie mieć po upływie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia pracownikom o wprowadzeniu tej instytucji. Biorąc pod uwagę, że nowelizacja Kodeksu pracy w tym zakresie będzie obowiązywała od 21 lutego br. od tego dnia pracodawcy mogą dokonać implementacji tych postanowień, a pierwsze kontrole przeprowadzić nie wcześniej niż od 7 marca 2023 r.

Co istotne, rozwiązania i procedury wprowadzone do Kodeksu pracy będą mogły być stosowane również względem osób współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym m.in. umów zlecenia, umów o świadczenie usług czy umów B2B, a także podwykonawców czy dostawców – w zależności od przyjętej polityki.