Chcielibyśmy przedstawić Państwu istotne zmiany dotyczące eksmisji, które zostały wprowadzone w ostatnim czasie. Mogą one mieć kluczowe znaczenie w szczególności dla zarządców nieruchomości i właścicieli lokali.

W dniu 14 kwietnia 2022 r. została ogłoszona nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (ustawa z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2022 r. poz. 830, dalej jako: „specustawa”). Znosi ona zakaz eksmisji i ograniczenia licytacji nieruchomości, usprawnia nadawanie numeru PESEL, wprowadza nowe formy wsparcia oraz rozszerza pojęcie obywatela Ukrainy. Nowelizacja ta ma więc istotne znaczenie nie tylko dla obywateli Ukrainy, ale także m.in. dla wierzycieli, których dłużnicy zajmują lokale bez tytułu prawnego.

Do tej pory obowiązywał całkowity zakaz eksmisji wprowadzony w art. 15zzu ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.). Zgodnie z nim, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie wykonywało się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego.

W związku z tym nie było ważne, że lokator nie płaci czynszu czy też w ogóle nie posiada tytułu prawnego do lokalu – w trakcie epidemii koronawirusa nie można było nikogo eksmitować. Przepis ten nie dotyczył co prawda sytuacji użyczenia budynku lub jego części obywatelom Ukrainy w celach mieszkalnych, na podstawie art. 68 specustawy. W tym przypadku można było wyjątkowo dokonać eksmisji lokatorów.

Najnowsza nowelizacja wprowadza jednak kompleksowe zniesienie zakazu eksmisji. Został on uchylony w art. 20 specustawy, który wszedł w życie 15 kwietnia 2022 r. Przepisy covidowe nie będą więc od tej pory chronić zadłużonych lokatorów zajmujących lokale bez tytułu prawnego. Wobec tego można już przystępować do realizacji wyroków sądowych orzekających eksmisję. Trzeba jednak zauważyć, że z uwagi na znaczną liczbę wykwaterowań w najbliższym okresie, komornicy będą mieć dużo spraw, a są ograniczeni czasowo.

Kolejną zmianą, którą wdraża nowelizacja jest uchylenie ograniczenia licytacji nieruchomości w sytuacji, gdy dłużnik w niej zamieszkuje. Zmiana dotyczy Kodeksu postępowania cywilnego, a konkretnie art. 952¹ § 5 KPC. Przed nowelizacją przepisy covidowe wprowadziły zakaz licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jeżeli służyły zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika. Specustawa znosi jednak powyższe ograniczenia i uchyla art. 952¹ § 5 KPC. Zmiana ta weszła w życie z mocą wsteczną, czyli obowiązuje od 24 lutego 2022 r.

W najbliższym czasie można więc przystępować nie tylko do eksmisji, ale także do licytacji nieruchomości dłużników, nawet gdy służy ona do celów mieszkalnych.