W związku z pandemią COVID-19 w 2020 roku Polski Fundusz Rozwoju (dalej: PFR) utworzył programy pomocowe dla przedsiębiorców, które miały na celu ochronę przed upadłością lub likwidacją wobec powstałego dla krajowej gospodarki zagrożenia.

Wsparcie było oferowane przede wszystkim w ramach tzw. Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm oraz Tarczy Finansowej 2.0 PFR dla Mikro, Małych i Średnich Firm, które przy spełnieniu określonych warunków pozwalały przedsiębiorcom na uzyskanie wsparcia finansowego.

Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm była przeznaczona dla podmiotów, których roczne przychody nie przekraczają 50 mln euro. W Tarczy Finansowej 2.0 PFR dla Mikro, Małych i Średnich Firm pod uwagę brane było m.in. zatrudnienie i spadek przychodów liczony na jednego pracownika.

W 2023 roku PFR zaczął publikować pierwsze komunikaty wskazujące na konieczność dokonania weryfikacji w zakresie prawidłowości przyznawania rządowych programów pomocowych. W te czynności zostało zaangażowane Centralne Biuro Antykorupcyjne, które zgodnie z założeniami zobowiązano do działań mających na celu ograniczenie ryzyka wystąpienia nieprawidłowości lub nadużyć. Nadto PFR powołało specjalistyczny zespół dokonujący tzw. analizy anti-fraud, polegającej na wykrywaniu beneficjentów niespełniających warunków programowych Tarczy Finansowej m.in. pod kątem wielkości przedsiębiorstwa, liczby pracowników czy wysokości obrotów.

Wśród nieprawidłowości obligujących do zwrotu całości otrzymanego wsparcia finansowego wskazano przede wszystkim:

• składanie wniosków przed dużych przedsiębiorców nieobjętych programami,
• brak poinformowania o powiązaniach pomiędzy osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, a spółkami cywilnymi również wnioskującymi o pomoc,
• korekta przychodów ze sprzedaży po dacie otrzymania rządowego wsparcia.

PFR wskazał, iż w przypadku negatywnego wyniku weryfikacji beneficjenci będą zobowiązani do zwrotu całości lub części udzielonego wsparcia (w zależności od okoliczności konkretnego przypadku). W przypadku, gdy beneficjent nie zwróci wsparcia w określonym terminie, PFR będzie dochodził roszczeń na drodze postępowań sądowych.

Zgodnie z aktualnymi informacjami udostępnianymi w mediach społecznościowych coraz więcej przedsiębiorców zostaje wezwanych do zwrotu otrzymanych subwencji. Informację o otrzymaniu decyzji PFR dot. obowiązku zwrotu otrzymanych subwencji finansowych przekazały m. in. spółki Esotiq & Henderson S.A. oraz Prymus S.A.

Jednakże PFR w żaden sposób nie sprecyzował odnotowanych w odniesieniu do beneficjentów nadużyć, wskazując jedynie na „podejrzenie wystąpienia jakiegokolwiek rodzaju nadużyć”.

Subwencje w znacznej części nie podlegały zwrotom, jeśli firmom udało się utrzymać się na rynku i nie dokonały zwolnień pracowników. Przedsiębiorcy w otrzymywanych od PFR decyzjach nie odnajdują konkretnych podstaw i wyraźnie sprzeciwiają się zarzutom związanym z podawaniem nieprawdziwych danych czy ich zatajaniem.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż w sprawie zwrotu subwencji zostały podjęte pierwsze interwencje przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, który zaakcentował cel rządowych programów pomocy tj. stabilizacja finansowa przedsiębiorców i ochrona miejsc pracy.

Przedsiębiorcy, którzy skorzystali z rządowego wsparcia, muszą mieć pewność, że ich działania są oceniane sprawiedliwie i na podstawie klarownych, niezmiennych zasad. W obliczu niepewności gospodarczej kluczowe jest zaufanie do instytucji publicznych oraz jasna komunikacja dotycząca wymagań i konsekwencji związanych z korzystaniem z programów pomocowych.

W najbliższych miesiącach będziemy śledzić rozwój sytuacji i dalsze działania PFR oraz instytucji zaangażowanych w weryfikację subwencji.

Jeśli Państwa firma również została dotknięta opisaną w artykule sytuacją, serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.