Od 1 stycznia 2023 r. przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż, zarówno internetową, jak i stacjonarną, borykają się z wdrożeniem zmian przyjętych w wyniku implementacji dyrektywy Omnibus, która ma na celu wzmocnienie ochrony konsumentów. W związku z tymi zmianami, rozpoczęły się kontrole Inspekcji Handlowej w sieciach handlowych, która sprawdza czy oraz w jaki sposób przedsiębiorcy informują o obniżkach cen. Ponadto, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) sprawdził niemal 40 stron internetowych przedsiębiorców działających w sektorze e-commerce w różnych branżach (odzież, kosmetyki, obuwie, sprzęt sportowy, sprzęt elektroniczny, platformy internetowe).

Do najważniejszych zmian wynikających z wdrożenia dyrektywy Omnibus, wzmacniających ochronę konsumentów, należą: wymóg transparentnego informowania o obniżkach cen, jasne zasady planowania ofert w wynikach wyszukiwania, zakaz sugerowania, że publikowane opinie konsumenckie są prawdziwe, jeżeli przedsiębiorca nie wdrożył mechanizmów zabezpieczających ich wiarygodność. Jednocześnie, nowelizacja przepisów z zakresu prawa konsumenckiego wprowadziła także nowe obowiązki informacyjne takie jak: podawanie numeru telefonu, informowanie, czy i jak przedsiębiorca weryfikuje udostępnione opinie, a w przypadku platform handlowych – wskazywanie, czy dana oferta pochodzi od przedsiębiorcy czy od osoby fizycznej.

NOWE OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z OBNIŻKĄ CEN

Przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, musi podać w dobrze widocznym miejscu przy towarze – oprócz aktualnej ceny – najniższą cenę z ostatnich 30 dni poprzedzających obniżkę. Informacja musi być przedstawiona w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Obowiązek ten dotyczy przedsiębiorców prowadzących sprzedaż stacjonarną jak również tych, którzy dokonują sprzedaży w Internecie, a także reklamy towarów w telewizji czy radiu.

Jeżeli przedsiębiorca sprzedaje towary zarówno w sklepach stacjonarnych jak i za pośrednictwem sklepu internetowego – wówczas informując o obniżeniu ceny, musi podać cenę najniższą obowiązująca w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki adekwatną dla danego środka sprzedaży – tj. sklepu stacjonarnego czy sklepu internetowego.

Nałożony na przedsiębiorców obowiązek ma na celu umożliwienie konsumentowi zweryfikowanie rzeczywistej obniżki ceny oraz zapobieżenie dotychczasowym nieuczciwym praktykom sprzedawców – pozornym obniżkom, wprowadzającym konsumenta w błąd.

Informowanie konsumentów o obniżce ceny może przybrać różne formy – obniżki procentowej, upustu o konkretną kwotę, obniżki o podatek VAT, przekreślenia ceny, podania nowej ceny czy umieszczenia hasła „wyprzedaż”. Niezależnie jednak o wybranej formy komunikatu, musi zostać podana najniższa centa towarów lub usług z ostatnich 30 dni przed obniżką.

Wyjątkiem są jednak produkty, które ulegają szybkiemu zepsuciu – wówczas sprzedawca ma obowiązek uwidocznić aktualną cenę i cenę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Z kolei w przypadku produktów będących w ofercie krócej niż 30 dni – należy podać najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Przedsiębiorcy nie muszą podawać najniższej ceny sprzed obniżki, jeżeli nie ogłaszają promocji ani wyprzedaży, obniżając cenę regularną. Nowym regulacjom nie podlegają też hasła promujące oferty sprzedażowe przez porównania będące ogólnymi oświadczeniami marketingowymi (np. najlepsze, najniższe ceny) oraz oferty wiązane (np. wielosztuki).

Prezes UOKiK, w przypadku stwierdzenia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, może nałożyć na przedsiębiorcę karę w wysokości do 10 % obrotu na przedsiębiorstwo i do 2 mln zł na osobę zarządzającą tym przedsiębiorstwem.

ZASTRZEŻENIA PREZESA UOKiK

W związku z przeprowadzonymi kontrolami Inspekcji Handlowej oraz weryfikacją przez UOKiK praktyk stosowanych przez przedsiębiorców w należących do nich sklepach internetowych, UOKiK na swojej stronie internetowej zamieścił pewne praktyczne wytyczne co do informowania o obniżce cen, a także wskazał na poczynione w wyniku kontroli spostrzeżenia: „sprzedawca powinien prezentować najniższą cenę z okresu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w sposób czytelny i niebudzący wątpliwości konsumenta. Najniższa cena może być przekreślona (o ile jest nadal czytelna). Przedsiębiorca powinien wskazywać przy cenie eksponowanej jako cenie odniesienia, że jest to najniższa cena z ostatnich 30 dni przed obniżką. Nieprawidłową praktyką jest prezentowanie tego komunikatu dopiero po rozwinięciu odsyłacza czy dużo mniejszą czcionką niż obniżona cena, przy użyciu nieczytelnego koloru lub niskiego kontrastu. Informacja o najniższej cenie powinna być prezentowana w bezpośrednim sąsiedztwie aktualnej ceny. Jeśli przedsiębiorca obniża cenę częściej niż raz na 30 dni, może dodatkowo poinformować konsumenta o poprzednich cenach. Nie powinno to jednak wprowadzać konsumenta w błąd i odwracać jego uwagi od podanej najniższej ceny towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. 

Przykład: Prawidłowe informowanie o dodatkowych cenach mogłoby wyglądać „80 zł zamiast 100 zł (najniższa cena w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki). Nasza regularna cena, poza okresami promocyjnymi, w ciągu ostatnich X dni wynosiła 120 zł” (taką samą czcionką).”

Przykład: jeżeli hasło brzmi „50 % taniej”, a najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni poprzedzających informację o obniżce dni wynosiła 100 zł, to sprzedawca będzie musiał przedstawić 100 zł jako cenę odniesienia, od której oblicza się 50-proc. obniżkę, mimo że ostatnia cena sprzedaży towaru była inna”.

Z informacji udostępnionych na stronie UOKiK wynika, że zastrzeżenia Prezesa UOKiK wzbudziły:

• podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej bez zamieszczenia informacji, czym jest cena przekreślona,
• podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej, przy czym komunikat wyjaśniający, że cena przekreślona jest najniższą ceną towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, jest dostępny dopiero po rozwinięciu,
• posługiwanie się przy prezentowaniu obniżek (ceny przekreślonej) innymi wartościami referencyjnymi z pominięciem najniższej ceny z 30 dni przed obniżką,
• obliczanie wielkości obniżki (np. 20%, 150 zł) w odniesieniu do ostatniej lub standardowej ceny towaru, a nie najniższej ceny z ostatnich 30 dni,
• posługiwanie się sformułowaniami innymi niż „najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”, czyli np. „cena referencyjna”, „poprzednia/ostatnia najniższa cena”, „cena z 30 dni przed promocją”,
• prezentowanie informacji o najniższej cenie obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w sposób nieczytelny: czcionka, kolorystyka, kontrast.

Programy lojalnościowe (to jest: karty rabatowe, kupony uprawniające do zniżki cenowej) są co do zasady wyłączone z obowiązku informowania o najniższej cenie w okresie 30 dni poprzedzających obniżkę, jeżeli odnoszą się do faktycznie spersonalizowanych obniżek cen. Natomiast w przypadku, gdy obniżka ceny dotyczy ogółu lub części klientów to konieczne jest podanie najniższej ceny z 30 dni poprzedzających obniżkę.

Przykład: konsument na stronie internetowej sprzedawcy widzi dostępną dla wszystkich informację, że po wpisaniu danego kodu, cena będzie obniżona – w tej sytuacji sprzedawca musi zapewnić, aby „wcześniejsza” cena wszystkich towarów objętych obniżką była najniższą publicznie dostępną ceną w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

DALSZE DZIAŁANIA UOKiK

W zamieszczonym na stronie Urzędu komunikacie, UOKiK poinformował, że będzie sprawdzał w najbliższym czasie:

• czy i jak przedsiębiorcy działający w Internecie, którzy udostępniają opinie konsumenckie, informują o sposobie weryfikacji ich rzetelności (jeśli nie przeprowadzają takiej weryfikacji także powinni o tym wprost informować konsumentów),
• czy i jak platformy handlowe informują o głównych parametrach decydujących o kolejności pojawiania się produktów w wynikach wyszukiwania, a także czy i w jaki sposób ujawniają, które oferty są płatną reklamą lub uzyskały wyższe plasowanie w wyniku dokonanej płatności,
• czy i jak platformy informują o statusie osoby oferującej towary lub usługi – czy jest on przedsiębiorcą, czy osobą prywatną (w tym drugim przypadku mają też obowiązek informowania o niestosowaniu przepisów dotyczących ochrony konsumentów),
• czy przedsiębiorcy działający w Internecie podają numer telefonu umożliwiający skuteczny kontakt z nimi.

Pełna treść komunikatu UOKiK w związku z przeprowadzonymi kontrolami:

https://uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=19234